Chưa ăn món này chưa hiểu rõ Huế đâu

Món ngon từ sông Hương

Ngắm tô cơm hến, ngắm hồn Huế xưa..

Đối với người Huế xa quê, cơm hến như là một biểu tượng về mặt văn hóa ẩm thực của một vùng đất thơ để rồi nhớ hoài nhớ mãi…

Đối với những ai đừng có thời gian dài sống ở Huế, như tôi, ăn tô cơm hến cũng là trở về với một phần ký ức..Những ký ức nhẹ nhàng và đơn giản, như cái thời muốn ăn cơm hến thì không phải đi đâu xa, chỉ ra đợi trước nhà năm ba phút là có ngay!

Em trở về đời chia nhau hai nhánh
Dĩa muối gừng năm tháng vẫn còn cay
Huế chiều nay mưa trắng lất phất bay
Răng nhớ chi mà lòng nghe da diết

(Thơ Lưu Vĩnh Hạ)

“Tiếng rao nhỏ mà đi qua năm tháng

Bát cơm quê cho Huế lắm sắc màu

Đến thăm Huế thăm đền đài lăng tẩm

Chưa ăn món này chưa hiểu rõ Huế đâu”.

Người bán cơm hến gánh rất vất vả, vì gánh nặng, đường xa, thức khuya, dậy sớm. Cơm hến lại rẻ, loại sang nhất cũng chỉ vài nghìn đồng một tô. Qua nhiều lần biến thiên giá cả thị trường, năm 2015 này, một tô cơm hến ngon ở quán có giá 8.000 đồng – 10.000 đồng tuỳ quán.

Nếu tách bạch ra mà đếm thì cơm hến là món ăn hỗn hợp của mười bốn thực phẩm và gia vị như cơm, thịt hến, nước hến, rau sống, đậu phộng rang, dầu mè, ruốc, ớt, bì lợn, tép mỡ rang giòn dể tạo ra vị thơm và giòn tan khi ăn…

Quan trọng nhất trong tô cơm hến là nước ruốc sống (loại ruốc biển Thuận An làm từ con khuyếc (moi), phơi chín nắng). Một tô cơm hến, người bán cho một thìa nước ruốc vào để tạo mùi.

Các lọai gia vị khác tiếp theo là dầu lạc, lạc chiên mỡ, bì lợn thái con nhộng, rang phồng, ớt bột hòa thành nước đặc sệt (tương ớt), hạt tiêu, mì chính, ớt tươi thái lát, hành củ thái mỏng, muối bột…

Đã nghe ớt đỏ cay nồng
Tìm trong vị hến một dòng Hương xanh
Ruốc thơm, cơm nguội, rau lành…
Mời anh buổi sáng chân thành món quê

( Thơ Võ Quê )